Tytułami wykonawczymi mogą być tytuły egzekucyjne zagraniczne , których wykonalność została stwierdzona przez sąd polski i nadano im klauzulę wykonalności.
Orzeczenie sądu zagranicznego wywiera skutki prawne w Polsce, jeżeli wynika to z postanowień umów międzynarodowych, których Polska jest stroną oraz z przepisów polskiego międzynarodowego postępowania cywilnego a w szczególności z przepisów art. 1145 do 1153 kpc. Orzeczenie podlega uznaniu pod warunkiem wzajemności.Wzajemność może być umowna lub faktyczna.
Zgodnie z art. 1150 § 1 kpc orzeczenia sądów zagranicznych w sprawach cywilnych należących do drogi sądowej, nadające się do wykonania w drodze egzekucji sądowej, są tytułami egzekucyjnymi i będą w Polsce wykonalne, pod warunkiem wzajemności, jeżeli:
-˙orzeczenie podlega wykonaniu w państwie, którego pochodzi,
-˙zachodzą warunki określone w art. 1146 § 1 pkt 1 – 6 kpc.
Przepis art. 1150 § 1 kpc stosuje się odpowiednio do orzeczeń sądów polubownych wydanych za granicą. Zgodnie zaś z art. 1152 kpc ugoda zawarta przed sądem zagranicznym stanowi – pod warunkiem wzajemności – tytuł egzekucyjny, jeżeli jest wykonalna w państwie jej zawarcia i nie jest sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy artykułu 1151 kpc stosuje się odpowiednio.
Jeżeli więc umowa nie określa inaczej warunków wykonalności orzeczenia będą w Polsce wykonalne, gdy:
-˙orzeczenie zostało wydane po wejściu w życie umowy międzynarodowej,
-˙orzeczenie podlega wykonaniu w państwie, z którego pochodzi,
-˙orzeczenie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane,
-˙sprawa nie należy według polskiego prawa lub umowy międzynarodowej do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich lub sądów państwa trzeciego,
-˙strona nie była pozbawiona możności obrony, a w razie nie posiadania zdolności procesowej – należytego przedstawicielstwa,
-˙sprawa nie została prawomocnie osądzona przez sąd polski albo nie wszczęto jej przed sądem polskim powołanym do jej rozstrzygnięcia, zanim orzeczenie sądu zagranicznego stało się prawomocne,
-˙orzeczenie nie jest sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej,
-˙przy wydaniu orzeczenia w sprawie, w której należało zastosować prawo polskie, prawo to zostało zastosowane, chyba że zastosowane w sprawie obce prawo nie różni się w sposób istotny od prawa polskiego.
Aby zagraniczne orzeczenie cywilne mogło być traktowane w Polsce jako tytuł wykonawczy, niezbędne jest przeprowadzenie postępowania przed sądem polskim, w celu uznania i stwierdzenia jego wykonalności.
Jeżeli są spełnione wszystkie konieczne warunki do uznania oraz stwierdzenie wykonalności, sąd wydaje postanowienie o wykonalności, które jednocześnie oznacza uznanie. W sprawach tych sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy.
Na postanowienie o wykonalności przysługuje zażalenie, a na prawomocne postanowienie przysługuje skarga o wznowienie postępowania.
O wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego orzeka sąd wojewódzki w składzie trzech sędziów zawodowych. Dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o wykonalności, sąd wojewódzki nada orzeczeniu sądu zagranicznego klauzulę wykonalności.
Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności zagranicznemu tytułowi egzekucyjnemu wierzyciel powinien dołączyć urzędowy odpis wyroku, jego uwierzytelniony przekład na język polski oraz stwierdzenie, że orzeczenie jest prawomocne, a gdy wyrok jest zaoczny, to zaświadczenie, że wezwanie na rozprawę zostało pozwanemu należycie doręczone, ponadto należy dołączyć zaświadczenie, że tytuł ten podlega egzekucji w państwie z którego pochodzi.
Zagranicznymi tytułami egzekucyjnymi nadającymi się do wykonania w Polsce w drodze egzekucji mogą być różnego rodzaju orzeczenia, ugody a w szczególności:
1) wyroki sądów zagranicznych, zasądzające roszczenia majątkowe w sprawach cywilnych. Wykonalność takich wyroków przewidują umowy międzynarodowe, których Polska jest stroną, np. umowa z Czechami art. 53 ust. 1 pkt a (umowa podpisana w Warszawie z dnia 21 grudnia 1987 r. – Dz.U. z 1989 r. Nr 39, poz. 210, 211); z Węgrami art. 58 – umowa podpisana w Budapeszcie z dnia 6 marca 1959 r. – Dz.U. z 1960 r. Nr 8, poz. 54 i 55, zm. Dz.U. z 1982 r. Nr 5, poz. 32 i 33);
2) wyroki sądów zagranicznych wydane w sprawach karnych, a zasądzające również roszczenia majątkowe. Wykonalność takich wyroków przewidują umowy zawarte, np. z Rumunią art. 47 pkt b, (umowa podpisana w Bukareszcie z dnia 25 stycznia 1962 r. – Dz.U. z 1962 r. Nr 63, poz. 301 i 302 zm. 1973 r. Nr 41, poz. 243 i 244);
3) wyroki zagraniczne sądów polubownych (arbitrażowych) zasądzające roszczenia majątkowe. Wykonalność ich przewiduje np. umowa z Jugosławią art. 49 ust. 1 pkt c (umowa podpisana w Warszawie z dnia 6 lutego 1960 r. – Dz.U. 1963 r. Nr 27, poz. 162 i 163);
4) akty notarialne. Ich wykonalność przewiduje umowa m.in. z Republiką Włoską art. 19 (umowa podpisana w Warszawie z dnia 28 kwietnia 1989 r. – Dz.U. z 1992 r. Nr 23, poz. 97 i 98);
5) postanowienia sądowe zasądzające zwrot kosztów procesu od strony która była zwolniona od obowiązku złożenia tych kosztów. Wykonanie takich orzeczeń przewidują, np: Konwencja Haska dotycząca procedury cywilnej z 1954 r. art. 18 i 19 (podpisana w Hadze dnia 1 marca 1954 r. (Dz.U. z 1963 r. Nr 17, poz. 90 i 91);
6) postanowienia sądowe zasądzające na zapłacenie kosztów sądowych stronę, której przyznano zwolnienie od tych kosztów. Wykonalność takich orzeczeń przewidują umowy, np: z Bułgarią art. 63 (umowa podpisana w Warszawie z dnia 4 grudnia 1961 r. – Dz.U. z 1963 r. Nr 17, poz. 88 i 89 zm. z 1981 r. Nr 10, poz. 43 i 44), z Rumunią art. 56 (umowa podpisana w Bukareszcie z dnia 25 stycznia 1962 r. – Dz.U. Nr 63, poz. 301 i 302);
7) ugody sądowe. Ich wykonalność przewidują umowy, np: z Węgrami art. 59 ust. 1 umowa podpisana w Budapeszcie z dnia 6 marca 1959 r. (Dz.U. z 1960 r. Nr 8, poz. 54, 55, zm. Dz.U. Nr 5 z 1982 r. poz. 32 i 33), z Jugosławią art. 49 ust. 1 pkt. a umowa podpisana w Warszawie z dnia 6 lutego 1960 r. (Dz.U. z 1963 r. Nr 27, poz. 162 i 163).
O właściwości rzeczowej i miejscowej sądów w sprawach dotyczących stwierdzenia wykonalności w Polsce orzeczeń, aktów notarialnych, ugód sądowych zagranicznych decyduje prawo procesowe polskie. Sądem rzeczowo i miejscowo właściwym jest na podstawie art. 1151 § 1 kpc, sąd wojewódzki miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika, w braku takiego sądu, sąd wojewódzki w którego okręgu ma być prowadzona egzekucja. Nadanie zagranicznemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przez sąd polski otwiera drogę do egzekucji tytułu egzekucyjnego zagranicznego w Polsce na podstawie polskich przepisów i przez polski organ egzekucyjny. Nadając klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu zagranicznemu, sąd wojewódzki w razie potrzeby oznacza również zakres egzekucji (art. 783 § 1 kpc).
Jeżeli zagraniczny tytuł egzekucyjny uzyskał klauzulę wykonalności w Polsce to do postępowania egzekucyjnego prowadzonego w Polsce stosuje się polskie normy postępowania egzekucyjnego. Zawarte przez Polskę umowy dwustronne nie zawierają postanowień dotyczących egzekucji. Przewidują tylko, że do postępowania egzekucyjnego oraz środków prawnych przeciwko egzekucji stosuje się przepisy prawa umawiającego się państwa, na którego terytorium ma być prowadzona egzekucja. Np. umowa z Bułgarią art. 60 ust. 1 Umowa podpisana w Warszawie z dnia 4 grudnia 1961 r. (Dz.U. z 1963 r. Nr 17, poz. 88 i 89, zm. Dz.U. z 1981 r. Nr 10, poz. 43 i 44).
Zgodnie również z art. 6 ust. 3 Konwencji Nowojorskiej z dnia 20 czerwca 1956 r. o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą (Dz.U. z 1961 r. Nr 17, poz. 87 i 88) w postępowaniu wszczętym i przeprowadzonym w Polsce w sprawie skierowanej na podstawie Konwencji, należy stosować w postępowaniu egzekucyjnym przepisy polskiego postępowania egzekucyjnego.